I. Ung thư vú là gì?

Ung thư vú là một loại ung thư hình thành khi các tế bào trong vú phát triển một cách không kiểm soát. Nó có thể bắt đầu ở nhiều vị trí khác nhau trong vú, nhưng chủ yếu bắt đầu từ các ống dẫn sữa hoặc tiểu thùy. Việc nhận thức rõ các yếu tố nguy cơ gây ung thư vú giúp phụ nữ có thể tự bảo vệ bản thân thông qua các biện pháp phòng ngừa và chẩn đoán sớm. Điều này đặc biệt quan trọng vì ung thư vú, nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm, có khả năng điều trị rất cao với tỷ lệ sống sót cao hơn.

Ung thư vú là loại ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ trên toàn thế giới

II. Yếu tố nguy cơ không thể thay đổi

Một số yếu tố nguy cơ của ung thư vú nằm ngoài khả năng kiểm soát của chúng ta. Tuy nhiên, nhận biết được những yếu tố này có thể giúp phụ nữ theo dõi sức khỏe của mình chặt chẽ hơn và thực hiện các bước cần thiết để giảm nguy cơ mắc bệnh.

1. Tuổi tác:

Nguy cơ ung thư vú tăng dần theo tuổi tác. Theo American Cancer Society (ACS), phụ nữ trên 55 tuổi có nguy cơ cao mắc ung thư vú hơn so với những người trẻ. Phần lớn các ca ung thư vú được phát hiện ở phụ nữ sau khi đã mãn kinh, và tuổi tác là một trong những yếu tố không thể thay đổi được.

2. Giới tính:

Mặc dù nam giới cũng có thể mắc ung thư vú, nhưng phụ nữ có nguy cơ cao hơn gấp 100 lần. Điều này có liên quan đến hormone estrogen và progesterone, hai hormone kích thích sự phát triển của mô vú. Theo nghiên cứu của National Breast Cancer Foundation, khoảng 99% các trường hợp ung thư vú là ở nữ giới.

3. Di truyền

Phụ nữ có tiền sử gia đình mắc ung thư vú, đặc biệt là người thân như mẹ, chị em gái, có nguy cơ cao hơn. Ngoài ra, các đột biến di truyền trong các gen BRCA1 và BRCA2 cũng làm tăng nguy cơ đáng kể. Theo National Cancer Institute, phụ nữ mang đột biến BRCA1 có nguy cơ phát triển ung thư vú lên đến 72% trong suốt cuộc đời của họ.

Yếu tố di truyền đóng vai trò lớn trong nguy cơ ung thư vú

4. Dân tộc

Các nghiên cứu cho thấy người da trắng có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn so với phụ nữ da đen, gốc Á, hoặc gốc Tây Ban Nha. Tuy nhiên, phụ nữ da đen có tỷ lệ mắc các loại ung thư vú xâm lấn, nguy hiểm cao hơn và có xu hướng phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn hơn. Theo Susan G. Komen, điều này có thể do thiếu tiếp cận chăm sóc y tế chất lượng cao hoặc phát hiện chậm.

5. Mô vú dày đặc:

Phụ nữ có mô vú dày đặc có nguy cơ cao hơn mắc ung thư vú. Điều này là do sự dày đặc của mô vú khiến việc phát hiện khối u qua các phương pháp chụp nhũ ảnh trở nên khó khăn hơn. Theo Breastcancer.org, khoảng 40% phụ nữ có mô vú dày đặc, và điều này làm tăng nguy cơ mắc ung thư vú từ 1,5 đến 2 lần so với những người có mô vú ít dày.

6. Tiền sử bệnh lý:

Phụ nữ đã từng bị ung thư vú hoặc các bệnh lý về vú có nguy cơ cao hơn mắc lại bệnh. Những người đã trải qua các loại bệnh như tăng sản không điển hình hoặc ung thư biểu mô ống tại chỗ (DCIS) có khả năng phát triển ung thư vú xâm lấn.

III. Yếu tố nguy cơ có thể thay đổi

Mặc dù không thể kiểm soát hoàn toàn các yếu tố di truyền, nhiều yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được bằng cách điều chỉnh lối sống và thói quen hàng ngày.

1. Lối sống

• Chế độ ăn uống không lành mạnh: Chế độ ăn chứa nhiều chất béo bão hòa, thực phẩm chế biến sẵn và ít rau củ quả làm tăng nguy cơ ung thư vú. Theo nghiên cứu của Harvard T.H. Chan School of Public Health, chế độ ăn giàu rau xanh, trái cây, và các loại hạt có thể giúp giảm nguy cơ ung thư vú.
• Ít vận động: Theo ACS, những phụ nữ ít vận động có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn. Hoạt động thể chất đều đặn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh bằng cách giúp duy trì cân nặng và giảm mức độ hormone như insulin, vốn có liên quan đến ung thư.
• Thừa cân, béo phì: Phụ nữ thừa cân sau mãn kinh có nguy cơ mắc ung thư vú cao hơn. Theo National Cancer Institute, mô mỡ dư thừa sản xuất estrogen, và mức estrogen cao có liên quan đến sự phát triển của ung thư vú.
• Lạm dụng rượu bia, thuốc lá: Việc tiêu thụ rượu, thậm chí với lượng nhỏ, cũng làm tăng nguy cơ ung thư vú. Nghiên cứu của World Cancer Research Fund cho thấy nguy cơ tăng 7-10% với mỗi ly rượu uống mỗi ngày. Hút thuốc, đặc biệt là ở phụ nữ trẻ, cũng làm tăng nguy cơ phát triển ung thư vú.

2. Sử dụng thuốc nội tiết

Sử dụng liệu pháp hormone thay thế (HRT) trong thời gian dài, đặc biệt là sau mãn kinh, có thể làm tăng nguy cơ ung thư vú. The Mayo Clinic khuyến nghị hạn chế sử dụng liệu pháp này trừ khi thật sự cần thiết.

3. Tiếp xúc với hóa chất độc hại

Tiếp xúc với các hóa chất như BPA (bisphenol A), thuốc trừ sâu, và các chất phụ gia công nghiệp có thể làm tăng nguy cơ ung thư vú. Những chất này có thể làm rối loạn nội tiết, dẫn đến thay đổi nồng độ hormone trong cơ thể.

Việc nhận diện các yếu tố nguy cơ là bước quan trọng trong phòng ngừa và phát hiện sớm ung thư vú

IV. Các dấu hiệu cảnh báo sớm của ung thư vú

Nhận biết sớm các dấu hiệu ung thư vú giúp tăng cơ hội điều trị thành công. Dưới đây là những dấu hiệu cần chú ý:

1. Khối u ở vú: 

Một khối u cứng, không di chuyển và không đau thường là dấu hiệu đầu tiên. Theo ACS, khoảng 90% các khối u ở vú được phát hiện qua tự kiểm tra là không phải ung thư, nhưng kiểm tra y tế là rất quan trọng để loại trừ nguy cơ.

2. Thay đổi kích thước hoặc hình dạng của vú:

Sự thay đổi bất thường về kích thước hoặc hình dạng của vú, hoặc vú trở nên không đối xứng là dấu hiệu nguy hiểm.

3. Tiết dịch bất thường từ núm vú:

Chất dịch màu máu, vàng hoặc trắng tiết ra từ núm vú có thể là dấu hiệu của sự bất thường trong các ống dẫn sữa.

4. Đau vú:

Mặc dù đau vú không phải lúc nào cũng liên quan đến ung thư, nhưng nếu có cảm giác đau bất thường hoặc liên tục, bạn nên đi khám bác sĩ.

5. Da vú bị lõm hoặc sần sùi:

Da vú bị lõm, nhăn nheo hoặc giống vỏ cam là dấu hiệu của ung thư vú xâm lấn. Đây là tình trạng khi các tế bào ung thư làm tắc nghẽn các mạch bạch huyết trong da.

6. Nổi hạch ở nách:

Sưng hoặc đau ở vùng nách có thể là dấu hiệu sớm của ung thư vú đã lan rộng đến các hạch bạch huyết.

Nhận thức về các yếu tố nguy cơ và dấu hiệu cảnh báo sớm của ung thư vú là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong cuộc chiến chống lại căn bệnh này. Hãy chủ động thay đổi lối sống, thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ và chia sẻ kiến thức này đến mọi người xung quanh. Mọi thắc mắc cần giải đáp về bệnh ung thư vú, bạn đọc có thể liên hệ Trung tâm phục hồi hệ bạch huyết Mani Healing Care, hotline 0868.06.2703 để được tư vấn và đặt lịch khám.