Nguy cơ, phổ và đặc điểm của ung thư vú (Phần 1)

19/09/2024

Ung thư vú là một trong những loại ung thư phổ biến nhất trên toàn cầu, đặc biệt là ở phụ nữ. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất mà còn gây ra tác động tâm lý sâu rộng. Để hiểu rõ hơn về ung thư vú, bài viết này của trung tâm phục hồi hệ bạch huyết Mani Healing Care sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện về nguy cơ mắc bệnh, phổ của bệnh và các đặc điểm chính của ung thư vú.

I. Nguy cơ ung thư vú ở phụ nữ

1. Nguy cơ ung thư vú nguyên phát đầu tiên

Ước tính rủi ro tích lũy của ung thư vú ở độ tuổi 70 trong hai phân tích tổng hợp là 55% đến 65% đối với những người mang biến thể gây bệnh BRCA1 và 45% đến 47% đối với những người mang biến thể gây bệnh BRCA2. Một trong những nghiên cứu này đã cung cấp rủi ro 10 năm phát triển ung thư ở những người mang không triệu chứng ở nhiều độ tuổi khác nhau.

Bảng: Ước tính rủi ro ung thư vú và buồng trứng tích lũy ở những người mang biến thể gây bệnh BRCA1 và BRCA2

Nghiên cứu	Nguy cơ ung thư vú (95% CI)		Nguy cơ ung thư buồng trứng (95% CI)
	BRCA1	BRCA2	BRCA1	BRCA2
Antoniou và cộng sự (2003)	65% (44–78)a	45% (31–56)a	39% (18–54)a	11% (2.4–19)a
Chen và cộng sự (2007)	55% (50–59)a	47% (42–51)a	39% (34–45)a	17% (13–21)a
Kuchenbaecker và cộng sự (2017)	72% (65–79)b	69% (61–77)b	44% (36–53)b	17% (11–25)b

Chú thích: CI: Khoảng tin cậy; a: ước tính rủi ro được tính đến độ tuổi 70; b: Ước tính rủi ro được tính đến độ tuổi 80.

2. Nguy cơ ung thư vú đối diện (CBC)

Hầu hết các nghiên cứu đánh giá nguy cơ ung thư vú nguyên phát thứ hai đều sử dụng CBC vì có thể khó xác định liệu ung thư vú cùng bên là tái phát hay ung thư vú nguyên phát thứ hai.

Ngay từ năm 1995, Liên đoàn Liên kết Ung thư Vú đã ước tính nguy cơ CBC ở những người mang BRCA1 cao tới 60% ở độ tuổi 60. Các nghiên cứu gần đây hơn đã xác nhận nguy cơ CBC tăng lên ở cả người mang BRCA1 và BRCA2 . Do sự thay đổi trong thiết kế nghiên cứu và quần thể được nghiên cứu, ước tính rủi ro thay đổi đáng kể.

Nguy cơ tích lũy 10 năm ước tính đối với CBC dao động từ 18,5% đến 34,2% ở những người mang BRCA1 và từ 10,8% đến 29,9% ở những người mang BRCA2. Hầu hết các nghiên cứu đều báo cáo tỷ lệ CBC vượt quá 50% ở những người mang BRCA1 / BRCA2 sau 20 năm theo dõi, điều này tương ứng với tỷ lệ mắc bệnh tương đối ổn định từ 2% đến 3% mỗi năm (kéo dài ít nhất 20 năm).

Nghiên cứu CBC lớn nhất cho đến nay, nghiên cứu CARRIERS, bao gồm 15.104 phụ nữ. Kết quả cho thấy sau thời gian theo dõi trung bình là 11 năm, những người mang gen BRCA1 có tỷ lệ CBC tăng gấp 2,7 lần khi so sánh với những người không mang gen BRCA1 và những người mang gen BRCA2 có tỷ lệ CBC tăng gấp 3,0 lần khi so sánh với những người không mang gen BRCA2. Nguy cơ CBC tương tự nhau ở những phụ nữ mắc bệnh ung thư dương tính với thụ thể estrogen (ER) và âm tính với ER.

Ung thư vú là một căn bệnh phổ biến với nhiều yếu tố nguy cơ và đặc điểm đa dạng

Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ CBC.

Các yếu tố này có thể giúp giải thích sự thay đổi của tỷ lệ CBC được quan sát thấy ở những người mang gen BRCA1/BRCA2:

Tuổi tác: Phụ nữ được chẩn đoán mắc ung thư vú lần đầu ở độ tuổi 40 hoặc trước đó có nguy cơ mắc ung thư vú lần thứ hai cao hơn đáng kể so với phụ nữ được chẩn đoán mắc ung thư vú lần đầu ở độ tuổi muộn hơn.
Tiền sử gia đình: Tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư vú, đặc biệt là ở những người thân cấp độ một và/hoặc cấp độ hai, cũng có liên quan đến nguy cơ mắc CBC tăng đáng kể.
Các yếu tố di truyền khác : Mối liên quan giữa nguy cơ CBC và tiền sử gia đình có thể được giải thích một phần bởi các yếu tố di truyền khác. Dữ liệu từ Liên đoàn các nhà nghiên cứu về các chất điều chỉnh BRCA1/2 (CIMBA) đã xác định mối liên quan giữa CBC và điểm số nguy cơ đa gen (PRS) (dựa trên 313 đa hình nucleotide đơn [SNP] trong nghiên cứu này). Mặc dù rủi ro tương đối (RR) đối với CBC là khiêm tốn, nhưng chúng có thể có ảnh hưởng mạnh đến rủi ro tuyệt đối, đặc biệt là ở những phụ nữ trẻ có nguy cơ đối với CBC cao nhất.

Các lựa chọn điều trị có thể ảnh hưởng đến nguy cơ CBC ở những người mang gen BRCA1/BRCA2:

Hóa trị: Nghiên cứu về sự suy yếu của con đường tái tổ hợp tương đồng trong ung thư vú liên quan đến BRCA cho thấy rằng các phác đồ hóa trị gây đứt gãy DNA mạch đôi có thể làm giảm nguy cơ CBC bằng cách loại bỏ các tổn thương tiền ung thư ở vú đối diện. Một nghiên cứu theo dõi lớn của Hà Lan phát hiện ra rằng những người mang BRCA1 được điều trị bằng hóa trị có mức giảm CBC lớn hơn 50% khi so sánh với những người không được hóa trị. Một xu hướng tương tự đã được nhìn thấy ở những người mang BRCA2, trong đó mức giảm nguy cơ CBC lớn nhất đối với những phụ nữ được điều trị bằng hóa trị liệu dựa trên anthracycline và taxane.
Liệu pháp nội tiết: Dữ liệu hồi cứu cho thấy liệu pháp nội tiết có tác dụng bảo vệ khi được dùng cho bệnh ung thư vú nguyên phát ở những người mang gen BRCA1/BRCA2 . Tuy nhiên, những cá nhân này vẫn có nguy cơ tuyệt đối cao đối với CBC.
Xạ trị: Nghiên cứu Dịch tễ học bức xạ và ung thư môi trường của phụ nữ (WECARE) không tìm thấy nguy cơ CBC tăng cao ở những người mang gen BRCA1/BRCA2 được điều trị bằng xạ trị.

Phụ nữ đang lên kế hoạch phẫu thuật ban đầu để điều trị ung thư vú cân nhắc các rủi ro và lợi ích của việc cắt bỏ vú hai bên để giảm rủi ro. Trong quá trình này, các yếu tố góp phần vào rủi ro CBC có thể giúp tối ưu hóa việc ra quyết định khi chúng được kết hợp trong mô hình rủi ro đa yếu tố.

Hiểu biết về nguy cơ mắc bệnh, phổ bệnh và các đặc điểm của ung thư vú có thể giúp cá nhân và cộng đồng thực hiện các biện pháp phòng ngừa và điều trị hiệu quả

3. Nguy cơ ung thư vú sau khi chẩn đoán ung thư buồng trứng

Những điểm chính:

Điều trị ung thư buồng trứng, cụ thể là cắt bỏ buồng trứng và hóa trị liệu bằng bạch kim, có thể bảo vệ chống lại ung thư vú tái phát.

Các nghiên cứu đã khám phá nguy cơ ung thư vú nguyên phát sau ung thư buồng trứng liên quan đến BRCA . Trong một nghiên cứu, 164 người mang gen BRCA1/BRCA2 bị ung thư biểu mô buồng trứng nguyên phát, ống dẫn trứng hoặc phúc mạc nguyên phát đã được theo dõi để phát hiện các biến cố tiếp theo. Nguy cơ ung thư vú di căn ở thời điểm 5 năm sau khi chẩn đoán ung thư buồng trứng thấp hơn so với báo cáo trước đây đối với những người mang gen BRCA1/BRCA2 không bị ảnh hưởng. Trong loạt nghiên cứu này, tỷ lệ sống sót chung chủ yếu là các ca tử vong liên quan đến ung thư buồng trứng.

Một nghiên cứu tương tự đã so sánh nguy cơ ung thư vú nguyên phát ở những bệnh nhân ung thư buồng trứng liên quan đến BRCA và những người mang gen không bị ảnh hưởng. Nguy cơ ung thư vú nguyên phát sau 2 năm, 5 năm và 10 năm đều thấp hơn đáng kể về mặt thống kê ở những bệnh nhân ung thư buồng trứng. Nguy cơ CBC ở những phụ nữ bị ung thư vú một bên trước khi được chẩn đoán ung thư buồng trứng cũng thấp hơn so với những phụ nữ không bị ung thư buồng trứng, mặc dù sự khác biệt không đạt đến mức có ý nghĩa thống kê.

Các nghiên cứu này cho thấy rằng việc điều trị ung thư buồng trứng, cụ thể là cắt buồng trứng và hóa trị liệu dựa trên platinum, có thể mang lại khả năng bảo vệ chống lại các bệnh ung thư vú sau đó.

Trong một nghiên cứu theo dõi tại một cơ sở duy nhất trên 364 bệnh nhân ung thư biểu mô buồng trứng đã trải qua xét nghiệm biến thể gây bệnh BRCA, 135 (37,1%) được phát hiện mang biến thể gây bệnh BRCA1 hoặc BRCA2 dòng mầm . Trong số 135 người mang BRCA1 / BRCA2 , 12 (8,9%) người đã phát triển ung thư vú. Tất cả các bệnh ung thư vú đều ở giai đoạn 0 đến giai đoạn II và được chẩn đoán như sau: chụp nhũ ảnh (7 bệnh nhân), khối u sờ thấy (3 bệnh nhân) và phát hiện tình cờ trong quá trình cắt bỏ vú để giảm nguy cơ (2 bệnh nhân).

Sau thời gian theo dõi trung bình là 6,3 năm, trong số 12 bệnh nhân ung thư vú sau ung thư buồng trứng, ba người tử vong vì ung thư buồng trứng tái phát và một người tử vong vì ung thư vú di căn. Hầu hết các loại ung thư này được phát hiện bằng chụp nhũ ảnh hoặc khám vú lâm sàng, cho thấy rằng việc theo dõi vú bổ sung bằng các phương thức khác hoặc phẫu thuật giảm nguy cơ có thể không có giá trị.

4. Bệnh lý ung thư vú liên quan đến BRCA1/2

Điểm chính:

Ung thư ống dẫn tại chỗ (DCIS) là một phần của phổ ung thư vú liên quan đến BRCA1/BRCA2 , đặc biệt là ở những người mang gen BRCA2 .

Bằng chứng chung cho thấy DCIS là một phần của phổ ung thư BRCA1/BRCA2 , đặc biệt là ở những người mang BRCA2. Tuy nhiên, tỷ lệ mắc các biến thể gây bệnh BRCA1/2 ở những bệnh nhân DCIS, không được chọn lọc vì tiền sử gia đình, là dưới 5%.

Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy tổn thương tiền xâm lấn là một thành phần của kiểu hình BRCA. Hiệp hội Liên kết Ung thư Vú ban đầu báo cáo tình trạng thiếu tương đối thành phần tại chỗ trong các bệnh ung thư vú liên quan đến BRCA1. Điều này cũng đã được thấy trong hai nghiên cứu tiếp theo về những người mang gen BRCA1/BRCA2 .

Tuy nhiên, trong một nghiên cứu về 369 trường hợp DCIS, các biến thể gây bệnh BRCA1 và BRCA2 được phát hiện lần lượt ở 0,8% và 2,4%, chỉ thấp hơn một chút so với tỷ lệ mắc bệnh đã báo cáo trước đây trong các nghiên cứu về bệnh nhân ung thư vú xâm lấn.

Một nghiên cứu hồi cứu các trường hợp ung thư vú tại một phòng khám có nguy cơ cao đã tìm thấy tỷ lệ tổn thương tiền xâm lấn tương tự, đặc biệt là DCIS, trong số 73 trường hợp ung thư vú liên quan đến BRCA và 146 trường hợp âm tính với biến thể gây bệnh.

Một nghiên cứu về phụ nữ Do Thái Ashkenazi (AJ), được phân tầng theo việc họ có được chuyển đến phòng khám có nguy cơ cao hay không được lựa chọn, cho thấy tỷ lệ mắc bệnh DCIS và ung thư vú xâm lấn tương tự ở những bệnh nhân được chuyển đến so với các trường hợp DCIS thấp hơn một phần ba trong số các đối tượng không được chọn.

Tương tự như vậy, dữ liệu về tỷ lệ mắc các tổn thương tăng sản không nhất quán, với các báo cáo về tỷ lệ mắc tăng và giảm. Tương tự như ung thư vú xâm lấn, DCIS được chẩn đoán ở độ tuổi sớm và/hoặc có tiền sử gia đình mắc ung thư vú và/hoặc ung thư buồng trứng có nhiều khả năng liên quan đến biến thể gây bệnh BRCA1/BRCA2.

Việc chẩn đoán sớm và quản lý nguy cơ là rất quan trọng để cải thiện kết quả điều trị và tăng cường sức khỏe cộng đồng

a. Bệnh lý ung thư vú liên quan đến BRCA1

Điểm chính:

Hầu hết các bệnh ung thư vú liên quan đến BRCA1 đều có phân nhóm ba âm tính và/hoặc phân nhóm cơ bản.

Một số nghiên cứu đánh giá các mô hình bệnh lý được thấy trong các bệnh ung thư vú liên quan đến BRCA1 đã gợi ý về mối liên quan với các đặc điểm bệnh lý và sinh học bất lợi. Những phát hiện này bao gồm tần suất mô học tủy cao hơn dự kiến, các cấp độ mô học cao, các vùng hoại tử, các mô hình tăng trưởng dạng xốp, lệch bội, các phân số pha S cao, chỉ số nguyên phân cao và các biến thể TP53 thường xuyên.

Trong một loạt nghiên cứu quốc tế lớn gồm 3.797 người mang biến thể gây bệnh BRCA1, độ tuổi trung bình khi được chẩn đoán mắc ung thư vú là 40 tuổi. Trong số các khối u vú phát sinh ở những người mang BRCA1, 78% âm tính với ER, 79% âm tính với thụ thể progesterone (PR), 90% âm tính với yếu tố tăng trưởng biểu bì ở người hai (HER2) và 69% âm tính với ba. Những phát hiện này phù hợp với nhiều loạt nhỏ hơn. Ngoài ra, tỷ lệ khối u ER âm tính giảm đáng kể khi độ tuổi chẩn đoán ung thư vú tăng lên.

Có sự chồng chéo đáng kể nhưng không hoàn toàn giữa các loại ung thư ba âm tính và loại ung thư cơ bản, cả hai đều phổ biến ở các loại ung thư vú liên quan đến BRCA1, đặc biệt là ở những phụ nữ được chẩn đoán trước 50 tuổi.

Một tỷ lệ nhỏ các loại ung thư vú liên quan đến BRCA1 là ER dương tính, có liên quan đến độ tuổi khởi phát muộn hơn. Các loại ung thư ER dương tính này có các đặc điểm hành vi lâm sàng ở mức trung gian giữa các loại ung thư BRCA1 âm tính với ER và các loại ung thư vú rải rác ER dương tính , làm tăng khả năng có thể có một cơ chế duy nhất mà chúng phát triển.

Tỷ lệ biến thể gây bệnh BRCA1 dòng mầm ở phụ nữ mắc ung thư vú ba âm tính (TNBC) là đáng kể, cả ở những phụ nữ đang trải qua xét nghiệm di truyền lâm sàng (và do đó, được chọn phần lớn do tiền sử gia đình) và ở những bệnh nhân ba âm tính không được chọn lọc, với các biến thể gây bệnh được báo cáo ở 9% đến 35%. Đáng chú ý, các nghiên cứu đã chứng minh tỷ lệ cao các biến thể gây bệnh BRCA1 ở những phụ nữ không được chọn lọc mắc TNBC, đặc biệt là ở những người được chẩn đoán trước 50 tuổi.

Một báo cáo lớn về 1.824 bệnh nhân mắc TNBC không được chọn lọc do tiền sử gia đình, được tuyển dụng thông qua 12 nghiên cứu, đã xác định 14,6% có biến thể gây bệnh trong gen dễ mắc ung thư được di truyền. Các biến thể gây bệnh BRCA1 chiếm tỷ lệ lớn nhất (8,5%), tiếp theo là BRCA2 (2,7%); PALB2 (1,2%); và BARD1 , RAD51D , RAD51C và BRIP1 (0,3%–0,5% cho mỗi gen). Trong nghiên cứu này, những người có biến thể gây bệnh trong BRCA1/BRCA2 hoặc các gen ung thư di truyền khác được chẩn đoán ở độ tuổi sớm hơn và có khối u cấp độ cao hơn những người không có biến thể gây bệnh. Cụ thể, trong số những người mang biến thể gây bệnh BRCA1 , độ tuổi trung bình khi chẩn đoán là 44 tuổi và 94% có khối u cấp độ cao.

Một nghiên cứu đã kiểm tra 308 cá nhân mắc TNBC. Biến thể gây bệnh BRCA1 có mặt ở 45 trong số những cá nhân này. Các biến thể gây bệnh được phát hiện ở cả những phụ nữ không được chọn lọc vì tiền sử gia đình mắc ung thư vú (11 trong số 58; 19%) và ở những người có tiền sử gia đình mắc ung thư vú (26 trong số 111; 23%).

Một phân tích tổng hợp dựa trên 2.533 bệnh nhân từ 12 nghiên cứu đã được tiến hành để đánh giá nguy cơ biến thể gây bệnh BRCA1 ở những phụ nữ có nguy cơ cao mắc TNBC. Kết quả chỉ ra rằng RR của biến thể gây bệnh BRCA1 ở những phụ nữ mắc so với không mắc TNBC là 5,65 (95% CI, 4,15–7,69) và khoảng hai trong chín phụ nữ mắc bệnh ba âm tính mang biến thể gây bệnh BRCA1.

Điều thú vị là một nghiên cứu trên 77 bệnh nhân TNBC không được chọn lọc trong đó 15 (19,5%) có biến thể gây bệnh dòng mầm hoặc đột biến BRCA1/BRCA2 thể soma đã chứng minh nguy cơ tái phát thấp hơn ở những người mắc TNBC liên quan đến biến thể gây bệnh BRCA1 so với những người mắc TNBC không liên quan đến BRCA1 ; nghiên cứu này bị giới hạn bởi quy mô của nó.

Một nghiên cứu thứ hai về BRCA1 liên quan so với không liên quan BRCA1 –TNBC liên quan không cho thấy sự khác biệt về kết quả lâm sàng giữa các nhóm này. Tuy nhiên, có xu hướng di căn não nhiều hơn ở những người mắc ung thư vú liên quan đến BRCA1.

Trong cả hai nghiên cứu này, tất cả trừ một người mang biến thể gây bệnh BRCA1 đều được hóa trị. Ngược lại, chỉ riêng tình trạng dương tính với HER2 và tuổi trẻ khi chẩn đoán ung thư vú khi không có tiền sử gia đình hoặc ung thư nguyên phát thứ hai không làm tăng khả năng mắc biến thể gây bệnh ở BRCA1, BRCA2 hoặc TP53.

Người ta đưa ra giả thuyết rằng nhiều khối u BRCA1 có nguồn gốc từ lớp biểu mô đáy của các tế bào tuyến vú bình thường, chiếm 3% đến 15% các bệnh ung thư ống dẫn xâm lấn không được chọn lọc. Nếu các tế bào biểu mô đáy của vú đại diện cho các tế bào gốc vú, thì vai trò điều hòa được đề xuất cho BRCA1 kiểu hoang dã có thể giải thích một phần kiểu hình hung hăng của ung thư vú liên quan đến BRCA1 khi chức năng BRCA1 bị tổn thương. Cần có thêm các nghiên cứu để đánh giá đầy đủ tầm quan trọng của phân nhóm ung thư vú này trong các hội chứng di truyền.

Phương pháp chính xác nhất để xác định ung thư vú dạng cơ bản là thông qua các nghiên cứu biểu hiện gen, được sử dụng để phân loại ung thư vú thành các nhóm có ý nghĩa về mặt sinh học và lâm sàng. Công nghệ này cũng đã được chứng minh là có thể phân biệt chính xác các khối u liên quan đến BRCA1 và BRCA2 với các khối u lẻ tẻ trong tỷ lệ cao các trường hợp.

Đáng chú ý, trong một tập hợp các khối u vú được nghiên cứu bằng mảng biểu hiện gen để xác định kiểu hình phân tử, tất cả các khối u có biến đổi BRCA1 đều nằm trong phân nhóm khối u cơ bản; tuy nhiên, công nghệ này không được sử dụng thường quy do chi phí cao.

Thay vào đó, các dấu hiệu miễn dịch mô hóa học của biểu mô đáy đã được đề xuất để xác định ung thư vú giống như đáy, thường âm tính với ER, PR và HER2, và nhuộm dương tính với cytokeratin 5/6 hoặc thụ thể yếu tố tăng trưởng biểu bì. Dựa trên các phương pháp này để đo biểu hiện protein, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng hầu hết các bệnh ung thư vú liên quan đến BRCA1 đều dương tính với các dấu hiệu biểu mô đáy.

b. Bệnh lý ung thư vú liên quan đến BRCA2

Điểm chính:

Hầu hết các bệnh ung thư vú liên quan đến BRCA2 đều dương tính với thụ thể hormone (HR), mặc dù TNBC cũng xuất hiện nhiều ở những người mang gen BRCA2 .

Kiểu hình của các khối u liên quan đến BRCA2 có vẻ không đồng nhất hơn và ít được mô tả rõ hơn so với BRCA1, mặc dù chúng thường dương tính với ER và PR. Một loạt nghiên cứu quốc tế lớn gồm 2.392 người mang biến thể gây bệnh BRCA2 cho thấy chỉ có 23% khối u phát sinh ở những người mang biến thể gây bệnh BRCA2 là âm tính với ER; 36% là âm tính với PR; 87% là âm tính với HER2; và 16% là ba âm tính. Một báo cáo lớn về 1.824 bệnh nhân mắc TNBC không được chọn lọc vì tiền sử gia đình, được tuyển dụng thông qua 12 nghiên cứu, đã xác định 2,7% có biến thể gây bệnh BRCA2.

Một báo cáo từ Iceland phát hiện ra rằng khối u liên quan đến BRCA2 ít hình thành ống hơn, nhiều đa hình nhân hơn và tỷ lệ nguyên phân cao hơn so với khối u đối chứng lẻ tẻ; tuy nhiên, một biến thể gây bệnh BRCA2 đơn lẻ (999del5) chiếm gần như tất cả các bệnh ung thư vú di truyền trong quần thể này, do đó hạn chế khả năng khái quát hóa của quan sát này.

Một loạt ca bệnh lớn từ Bắc Mỹ và Châu Âu đã mô tả tỷ lệ lớn hơn các khối u liên quan đến BRCA2 với các ranh giới đẩy liên tục (một mô tả bệnh học về mô hình xâm lấn), ít ống hơn và số lượng nguyên phân thấp hơn. Các báo cáo khác cho thấy rằng các khối u liên quan đến BRCA2 bao gồm một lượng lớn các mô học thùy và ống-thùy. Tóm lại, các đặc điểm mô học liên quan đến các biến thể gây bệnh BRCA2 vẫn chưa nhất quán.

Ung thư vú không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất mà còn gây ra tác động tâm lý sâu rộng

5. Nguy cơ ung thư buồng trứng, ống dẫn trứng và phúc mạc nguyên phát

Những điểm chính:

Nguy cơ ung thư buồng trứng tích lũy là 39% ở những người mang gen BRCA1 và dao động từ 11% đến 17% ở những người mang gen BRCA2 .
Có biến thể gây bệnh BRCA1/BRCA2 làm tăng nguy cơ ung thư ống dẫn trứng và phúc mạc nguyên phát. Tuy nhiên, rủi ro cụ thể đối với các loại ung thư này vẫn chưa được biết.

Ước tính rủi ro tích lũy của ung thư buồng trứng ở độ tuổi 70 trong hai phân tích tổng hợp là 39% đối với người mang biến thể gây bệnh BRCA1 và 11% đến 17% đối với người mang biến thể gây bệnh BRCA2. Một trong những nghiên cứu này đã cung cấp rủi ro phát triển ung thư trong 10 năm đối với người mang không có triệu chứng ở nhiều độ tuổi khác nhau.

Các biến thể gây bệnh BRCA cũng làm tăng nguy cơ mắc ung thư ống dẫn trứng và ung thư phúc mạc nguyên phát. Một nghiên cứu lớn từ sổ đăng ký gia đình về những người mang biến thể gây bệnh BRCA1 đã phát hiện ra rằng RR ung thư vòi trứng cao gấp 120 lần ở những người mang biến thể gây bệnh BRCA1 so với dân số nói chung. Nguy cơ ung thư phúc mạc nguyên phát ở những người mang biến thể gây bệnh BRCA có buồng trứng nguyên vẹn tăng lên nhưng vẫn chưa được định lượng đầy đủ, mặc dù nguy cơ còn lại là 3% đến 4% sau 20 năm cắt bỏ vòi trứng và buồng trứng để giảm nguy cơ.

Một nghiên cứu trên 108 phụ nữ bị ung thư vòi trứng đã xác định được các biến thể gây bệnh ở 55,6% phụ nữ Do Thái và 26,4% phụ nữ không phải người Do Thái (tổng thể là 30,6%). Ước tính về tần suất ung thư vòi trứng ở những người mang biến thể gây bệnh BRCA bị hạn chế do thiếu độ chính xác trong việc chỉ định vị trí xuất phát cho các ung thư biểu mô thanh dịch di căn, cấp độ cao khi biểu hiện ban đầu.

Bệnh lý của ung thư buồng trứng, ống dẫn trứng và phúc mạc nguyên phát liên quan đến BRCA1/2

Những điểm chính:

Ung thư buồng trứng liên quan đến BRCA1/2 có nhiều khả năng có mô học là ung thư biểu mô thanh dịch cấp độ cao.
Những tổn thương tiềm ẩn được tìm thấy ở ống dẫn trứng của người mang gen BRCA cho thấy nhiều bệnh ung thư buồng trứng liên quan đến BRCA có thể bắt nguồn từ ống dẫn trứng.

Ung thư buồng trứng ở phụ nữ có biến thể gây bệnh BRCA1 và BRCA2 có nhiều khả năng là ung thư biểu mô thanh dịch cấp độ cao và ít có khả năng là khối u nhầy hoặc khối u ranh giới. Ung thư ống dẫn trứng và ung thư phúc mạc cũng là một phần của phổ bệnh liên quan đến BRCA.

Các xét nghiệm bệnh học vi thể của ống dẫn trứng được cắt bỏ từ những phụ nữ có khuynh hướng di truyền mắc ung thư buồng trứng cho thấy các tổn thương loạn sản và tăng sản gợi ý về kiểu hình tiền ác tính. Ung thư biểu mô ẩn đã được báo cáo ở 2% đến 11% phần phụ được cắt bỏ từ những người mang biến thể gây bệnh BRCA tại thời điểm phẫu thuật giảm nguy cơ. Hầu hết các tổn thương ẩn này được nhìn thấy ở ống dẫn trứng, điều này dẫn đến giả thuyết rằng nhiều bệnh ung thư buồng trứng liên quan đến BRCA thực sự có thể bắt nguồn từ ống dẫn trứng.

Cụ thể, đoạn xa của ống dẫn trứng (chứa fimbriae) được cho là nguồn gốc chung của ung thư thanh dịch cấp độ cao được thấy ở những người mang biến thể gây bệnh BRCA , dựa trên vị trí gần của fimbriae với bề mặt buồng trứng, fimbriae tiếp xúc với khoang phúc mạc và diện tích bề mặt rộng ở fimbriae. Do nguồn gốc đa tâm của ung thư thanh dịch cấp độ cao từ mô có nguồn gốc từ Müllerian, nên việc phân loại ung thư buồng trứng, ống dẫn trứng và phúc mạc hiện được Liên đoàn Sản phụ khoa Quốc tế xem xét một cách chung. Thuật ngữ ung thư buồng trứng thanh dịch cấp độ cao có thể được sử dụng để biểu thị ung thư thanh dịch vùng chậu cấp độ cao để thống nhất trong ngôn ngữ.

Ung thư buồng trứng thanh dịch cấp độ cao có tỷ lệ biến thể TP53 thể xác cao hơn. Công nghệ mảng DNA gợi ý các con đường phân tử riêng biệt của quá trình gây ung thư giữa BRCA1 , BRCA2 và ung thư buồng trứng lẻ tẻ. Hơn nữa, dữ liệu cho thấy ung thư buồng trứng liên quan đến BRCA di căn thường xuyên hơn đến nội tạng, trong khi ung thư buồng trứng lẻ tẻ vẫn giới hạn ở phúc mạc.

Không giống như ung thư biểu mô thanh dịch cấp độ cao, ung thư buồng trứng thanh dịch cấp độ thấp ít có khả năng là một phần của phổ BRCA1/BRCA2.

Trên đây là phần 1 của bài viết về Nguy cơ, phổ và đặc điểm của ung thư vú được thực hiện bởi trung tâm phục hồi hệ bạch huyết Mani Healing Care. Mời bạn đọc tiếp tục tìm hiểu về nguy cơ, phổ và đặc điểm của ung thư vú (Phần 2) tại đây.